Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
(96) Kölelere Kötü Söz Söylemek
(96) Kölelere Kötü Söz Söylemek
189— Ma'rûr ibni Suveyd anlatıyor:
«Ebû Zer'i gördüm» üzerinde bir takım elbise, kölesinin üzerinde de bir takım elbise vardı. (Kendisindeki eski elbiseyi kölesine verip, kölenin yeni elbisesini alıp giyinsin diye) ondan bunu istedik. O şu cevabı verdi:
«Ben bir adamı (Hazreti Bilâl'i) ayıpladım. (Ona: Ey siyah kadının oğlu, dedim). O adam beni Peygamber (Scükıilahü Aleyhi ve Sellem)'e şikâyet etti. Bunun üzerine Peygamber (Sailalîahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
«Sen onu, annesi ile ayıpladın mı?»
Ben:
«Evet!» dedim. Sonra Hazreti Peygamber:
«Sizin kardeşleriniz, (köle olsun, olmasın dinde kardeşleriniz veya Hazreti Âdem'den gelme olarak cins bakımından kardeşleriniz) sizin yar-dımcılarınızdır. Allah onları idareniz altına verdi. Kimin kardeşi, eli altında bulunuyorsa, yediğinden ona ycdirsin ve giydiğinden ona giydirsin. Güç yetiremiyecelderi şeyi onlara ytiklemeyiniz. Etfer onları güçlerinin üstünde giSrevlendirirseniz, onlara yardım ediniz.» dedi.[378]
Köle ve hizmetçileri yedirme ve giydirme hakkında âlimlerin görüşü şudur. Hadîs-i şerifteki : «Onlara yediğinizden yed irin ve giydiğinizden giydirin» emri, vücub İçin değildir. Bu bir mendubdur ve fazilettir. Vacib olan, zamanın ve cemiyetin örfüne göre onları yedirip giydirmektir. Bu harcama efendinin giyim ve yemesinden aşağı ela olabilir, yukarı da çıkabilir. Ancak bir insan cimriliğinden veya zühdünden kendisi giymez ve yemesinde noksanlık yaparsa, kölesine aynı şekilde noksanlık yapması caiz olmaz. Bu hareketi ona helâl olmaz.
Bir de hizmetçi ve kölelere ağır iş ve başaramıyacaklan vazifeler vermemek icab eder. Bedenlerine zarar vermiyecek şekilde onlan çalıştırmalı v© kendi başlarına başaramıyacaklan işlerde onlara yardımcı olmalıdır.
Köleyi ayıplamak mevzuu ile ilgili olarak getirilen bu hadîs-i şerifte, köleye kötü söz söylemek, sövmek ve onu ayıplamak yasak edilmiştir. Onlara yumuşak davranıp iyilik etmeğe bir teşvik vardır. Kölelere böyle dav-ranılırsa, hizmetçilere, işçilere ve bunların dışındakilere aynı şekilde dav-ranılacağı evlâdır.
Rivayet edildiğine göre, E b u Z e r 'in aaNnt vermediği zat Hazreti Bilâl Habeşî 'dir. Aralarında geçen bir hâdiseden dolayı, E b u Zer: «Ey siyah kadının oğlu!» diye B i I â l'ı ayıplamış. Hz. Bilâl bundan üzülerek Ebu Zer'i Hz. Peygambere şikâyet etmiş. Bu vaka üzerine bu hadîs-i şerîf varid olmuştur. Ebu Zer, ettiği hatadan af dilemek üzre yere yıkılıp yanağını toprak üzerine koydu ve : Bilâl ayakları ile yüzümü çiğnemedİkçe başımı kaldırmam, dedi. İslâm'da tevazuun ve yapılan kusurdan afv dilemenin ölmez bir örneğini Ebu Zer, henüz köle olan" Hz. B i I â I 'a karşı takındığı asîlâne bir tavırla vermiştir.[379]